Για τους στόχους, τις φιλοδοξίες και το αντικείμενο του Εργαστηρίου Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Ηγεσίας, του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών μίλησαν στο HR Professional o Δημήτρης Μπουραντάς και ο Γιάννης Νικολάου.
HR Professional: Ποιος είναι ο στόχος του Εργαστηρίου;
Δημήτρης Μπουραντάς: Στην Ελλάδα, τα τελευταία είκοσι χρόνια, οι σωστές επιχειρήσεις μάθανε να κάνουν management, να θεσπίζουν προϋπολογισμούς, να καταστρώνουν στρατηγικές, να οργανώνουν δομές, να φτιάχνουν και να χρησιμοποιούν περιγραφές θέσεων και να ακολουθούν διαδικασίες. Παρότι είναι αυτονόητο και σε επίπεδο ρητορικής όλοι ισχυρίζονται ότι οι πιο πολύτιμοι πόροι, σε μια επιχείρηση ή σε έναν οργανισμό είναι οι άνθρωποι, σε πρακτικό επίπεδο βρισκόμαστε πολύ πίσω σε ότι αφορά τους ανθρώπους συνολικά.
Αυτό εκφράζεται με το να είμαστε πίσω στην κατανόηση συμπεριφορών και χειρισμών, συναισθημάτων και σχέσεων μέσα στις επιχειρήσεις, στα αντικείμενα δηλαδή που απασχολούν την Οργανωσιακή Συμπεριφορά και Ψυχολογία. Επίσης, απάντηση για τους ανθρώπους δίνει και το επιστημονικό πεδίο που λέγεται «Ηγεσία», με την έννοια ότι η ηγεσία αφορά το να «κερδίζουμε» τους ανθρώπους και σε όλα τα ιεραρχικά επίπεδα οι εργαζόμενοι πρέπει να λειτουργούν ως ηγέτες.
Γενικά, διαπιστώνουμε ότι στη χώρα μας έχουμε κάνει σημαντική πρόοδο στο management αλλά, στη διαχείριση των ανθρώπων, στην κατανόηση των συναισθημάτων, των σχέσεων και των συμπεριφορών των εργαζομένων, θέματα δηλαδή που καλύπτει η Οργανωσιακή Συμπεριφορά και Ψυχολογία υστερούμε σημαντικά.
HR Professional: Παρά το γεγονός ότι εξακολουθούμε να είμαστε πίσω, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, πιστεύετε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση;
Δημήτρης Μπουραντάς: Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι έχουνε γίνει βήματα. Υπάρχουν μάλιστα και κάποιες εξαιρετικές περιπτώσεις, όσον αφορά την ηγεσία. Εμείς, ως καθηγητές, δουλεύουμε με αρκετές καλές εταιρείες και σε θέματα ηγεσίας αλλά και σε θέματα Διοίκησης Ανθρωπίνων Πόρων. Δεν μπορούμε όμως να μη βλέπουμε αυτή τη γενική εικόνα που καταμαρτυρά ότι είμαστε γενικά πίσω.
Και βέβαια το Ερευνητικό Εργαστήριο δεν έχει μοναδικό στόχο να προλάβει τις εξελίξεις ή να βοηθήσει στην πράξη. Θέλει να προκαλεί τις εξελίξεις. Φιλοδοξία μας είναι να μην είμαστε ένα «επαρχιακό» εργαστήριo αλλά ένα σύγχρονο Ερευνητικό Εργαστήριο στα θέματα αυτά και να χαράσσουμε νέους δρόμους σε αυτά τα αντικείμενα. Άλλωστε, όπως αναφέρω και στο βιβλίο μου «Όλα σου τα’ μαθα μα ξέχασα μια λέξη», υπάρχουν έννοιες, όπως η υπαρξιακή νοημοσύνη, η μοναξιά του ηγέτη που είναι πρωτότυπες διεθνώς και που δεν έχουν δουλευτεί. Μπορούμε να αξιοποιήσουμε και το ανθρώπινο δυναμικό που έχουμε και τις καλές ιδέες που έρχονται από το παρελθόν.
Γι’ αυτό και στo πλαίσιo του Ερευνητικού Εργαστηρίου λειτουργεί μία μικρότερη ομάδα υπό την καθοδήγησή μου (Centre of Leadership Intelligence) που μιλά για τον κύκλο των χαμένων ιδεών από την αρχαιότητα, όπως η φρόνηση, η σύνεση κ.ά. Μπορούμε ως Ελληνικό Πανεπιστήμιο και ως Ερευνητικό Εργαστήριο να έχουμε κάποιες, παγκοσμίως πρωτοποριακές, ιδέες. Αυτή είναι η φιλοδοξία μας. Και επίσης, μιας και ανέφερα το βιβλίο μου, το Εργαστήριο πέρα από την έρευνα έχει και έναν άλλο άξονα: να βοηθήσει τις επιχειρήσεις στην αντιμετώπιση πραγματικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν Θέλουμε να συνεργαστούμε με τις επιχειρήσεις σε θέματα που η επιστημονική κοινότητα θέλει να μελετήσει και οι ίδιες επίσης ενδιαφέρονται να συνδράμουν.
Τέλος θα θέλαμε να εκλαϊκεύσουμε έννοιες της Οργανωσιακής Ψυχολογίας και Συμπεριφοράς, Ηγεσίας κλπ ώστε να τις κατανοεί και το ευρύ κοινό. Γιατί ακόμα και μια οικογένεια, αποτελεί μια ομάδα στην οποία προκύπτουν θέματα Οργανωσιακής ψυχολογίας και ΗΓΕΣΙΑΣ. Θεωρώ ότι μπορούμε να παίξουμε έναν σημαντικό ρόλο.
HR Professional: Πότε ξεκίνησε η λειτουργία του;
Γιάννης Νικολάου: Το Εργαστήριο λειτουργεί επισήμως από το καλοκαίρι. Τα μέλη όμως του εργαστηρίου προϋπήρχαν πολλά χρόνια στο πλαίσιο του Οικονομικού Παν/μίου Αθηνών. Νωρίτερα υπήρχε και το Centre of Leadership Intelligence (CLI), το οποίο είχε ξεκινήσει ο Δημήτρης Μπουραντάς και τώρα έχει γίνει μέρος του Εργαστηρίου.
HR Professional: Πώς έχετε σκοπό να υλοποιήσετε τους στόχους σας;
Γιάννης Νικολάου: Καταρχάς η έρευνα είναι ένα βασικό κομμάτι και «υποχρέωση» ενός ακαδημαϊκού δασκάλου. Ένα μεγάλο μέρος του χρόνου μας επενδύεται σε τέτοιου είδους επιστημονικές έρευνες, στις οποίες έχουν συμμετάσχει πολλές φορές οι αναγνώστε του HR Professional και τους ευχαριστούμε. Οι έρευνες αυτές προϋποθέτουν συνεργασία μεταξύ μας, εννοώ στους κόλπους του Οικονομικού Πανεπιστημίου, αλλά και με άλλους φορείς τόσο εδώ όσο και στο εξωτερικό.
Για να γίνουν πιο εύκολα αυτές οι έρευνες είναι καλό να υπάρχει μια υπόσταση, όπως είναι ένα επιστημονικό εργαστήριο. Οι έρευνες μπορούν να πραγματοποιηθούν ακόμα καλύτερα όταν μέσω του εργαστηρίου αναπτυχθούν και πραγματοποιηθούν συνέργειες και συνεργασίες με θεσμικούς φορείς του επιχειρηματικού κόσμου. Επίσης, τα ερευνητικά μας αποτελέσματα ήδη (και πολύ περισσότερο στο μέλλον) διαχέονται στις διδακτικές και εκπαιδευτικές μας δραστηριότητες, τόσο σε προπτυχιακό-μεταπτυχιακό επίπεδο όσο και στην εκπαίδευση στελεχών.
Δημήτρης Μπουραντάς: Σε πιο πρακτικό επίπεδο, εμείς έχουμε σκοπό να κινηθούμε ως εξής: έρευνα χωρίς την βοήθεια των επιχειρήσεων δεν γίνεται. Φυσικά υπάρχουν κριτήρια για την επιλογή αυτών των συνεργασιών. Θα πρέπει να υπάρχει εμπιστοσύνη και σεβασμός στην έρευνα, στην ανεξαρτησία της έρευνας. Δεν θα δεχόμαστε παρεμβάσεις καθώς εμείς έχουμε ακαδημαϊκά κριτήρια που καθορίζονται από την επιστήμη μας και όχι από κάθε επιχείρηση. Θέλουμε να παίρνουμε ιδέες για ζητήματα που τους απασχολούν. Όλα τα μέλη του εργαστηρίου, είτε με άρθρα εκλαϊκευμένα είτε με τις συμμετοχές τους στα διάφορα συνέδρια, προσπαθούν να διαδώσουν τις αρχές της Οργανωσιακής Συμπεριφορας / Ψυχολογίας και της Ηγεσίας.
Σε επίπεδο χρηματοδότησης, μια πηγή θα μπορούσε να είναι κοινοτικά προγράμματα, τα οποία δυστυχώς είναι αρκετά περιορισμένα για την έρευνα σε θέματα ανθρώπινου δυναμικού. Επίσης, κάποιες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν πειστεί για τη χρησιμότητα των ερευνών και για τα οφέλη που οι ίδιες μπορούν να αποκομίσουν, μπορούν να αποτελέσουν πηγή χρηματοδότησης, με την μορφή χορήγησης υποτροφιών, για παράδειγμα, σε υποψήφιους διδάκτορες.
Γιάννης Νικολάου: Να διευκρινίσουμε ότι εμείς ως ερευνητές δεν πληρωνόμαστε για να κάνουμε έρευνα. Τα χρήματα είναι απαραίτητα για τους φοιτητές που κάνουν τα διδακτορικά τους. υπό την σκέπη του εργαστηρίου.
HR Professional: Ποιες θα είναι οι παράπλευρες δραστηριότητες του Εργαστηρίου;
Δημήτρης Μπουραντάς: Στις δραστηριότητές μας συγκαταλέγονται και διάφορα events. Για παράδειγμα, το εργαστήριο συμμετέχει ενεργά στην διοργάνωση ενός Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Διοίκησης ανθρωπίνων Πόρων το οποίο διεξάγεται στην Αθήνα κάθε δύο χρόνια. Το συνέδριο το διοργανώνει το πανεπιστήμιο και εξετάζει τις τάσεις του HR σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ημερίδες και τέτοιου είδους events έχουμε σκοπό να διοργανώσουμε.
Γιάννης Νικολάου: Το περιεχόμενό τους θα είναι είτε καθαρά επιστημονικού τύπου είτε θα έχει στόχο τον επαγγελματία.
HR Professional: Τι θεωρείτε ότι διαφοροποιεί αυτήν την προσπάθεια από οποιαδήποτε άλλη έχει γίνει στο χώρο της ΔΑΔ και της Ηγεσίας;
Δημήτρης Μπουραντάς: Πρέπει να τονιστεί ότι πρόκειται για την πρώτη τέτοια προσπάθεια στην Ελλάδα και οι άνθρωποι που το απαρτίζουν έχουν επιστημονικό κύρος διεθνώς αναγνωρισμένο και το επίπεδό τους το έχουν αποδείξει με τις διεθνείς συνεργασίες τους και δημοσιεύσεις τους. Επιπλέον, και οι νεότεροι σε ηλικία καθηγητές αλλά και οι παλαιότεροι έχουν σταθεί απέναντι στους επαγγελματίες του κλάδου και τους έχουν «κοιτάξει στα μάτια». Και οι επαγγελματίες του HR είναι αυτοί που πραγματικά μπορούν να δώσουν ώθηση στη χώρα. Πιστεύω ότι υπάρχουν ευρύτερα οφέλη από την ανάπτυξη των ανθρώπων.
Θα σας φέρω και ένα παράδειγμα για να εξηγήσω τι εννοώ. Όπως οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, τώρα τελευταία αρχίζουν να δίνουν έμφαση στην εταιρική κοινωνική ευθύνη, μία αντίστοιχη «εταιρική κοινωνική ευθύνη» έχει και το πανεπιστήμιο και το Εργαστήριο, μέσω της προσφοράς εκλαϊκευμένης γνώσης προς την κοινωνία.
Γιάννης Νικολάου: Θα ήθελα να προσθέσω ότι το αντικείμενο της έρευνας θα προσφέρει αμοιβαίο όφελος. Εμείς δεν κάνουμε έρευνα αποκομμένη από τα καθημερινά προβλήματα των εργαζομένων και της κοινωνίας γενικότερα. Ακριβώς το αντίθετο. Το Εργαστήριο φιλοδοξεί να παρεμβαίνει στη σύγχρονη πραγματικότητα και να προσφέρει πολύτιμη γνώση και εμπειρία τόσο στους εργαζόμενους όσο και στις επιχειρήσεις. Μας ενδιαφέρει να προωθηθεί το επιστημονικό αντικείμενο της Οργανωσιακής Συμπεριφοράς / Ψυχολογίας & Διοίκησης Ανθρωπίνων Πόρων. Θέλουμε ειλικρινά να βοηθήσουμε τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, να υπάρχει μια αλληλεπίδραση, να προσφέρουμε λύσεις σε τοπικά πραγματικά προβλήματα και όχι απλά να μεταφέρουμε λύσεις από το εξωτερικό.
HR Professional: Πώς πιστεύετε ότι θα διαμορφωθεί το τοπίο του HR με δεδομένη την οικονομική συγκυρία;
Δημήτρης Μπουραντάς: Οι επιχειρήσεις έχουν να αντιμετωπίσουν απρόβλεπτα και επείγοντα ζητήματα. Το βασικό είναι να βρίσκονται κοντά στους ανθρώπους τους, να υπάρχει περισσότερη αμεσότητα και ταυτόχρονα διαφάνεια, ακεραιότητα και ηθική. Πρέπει όλοι να καταλάβουν ότι βρισκόμαστε σε μία βάρκα, η οποία αν βουλιάξει στη φουρτούνα κανείς δεν θα σωθεί. Ταυτόχρονα, όλοι πρέπει να πάψουμε να είμαστε ανεκτικοί στη μετριότητα και την αναποτελεσματικότητα.
Γιάννης Νικολάου: Ένα πιθανό σενάριο που θα δούμε στο μέλλον είναι η συνεχής μείωση του κόστους και μέσω του HR. Αλλά η μείωση του κόστους δεν προέρχεται απαραίτητα από τις απολύσεις. Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Προέρχεται κυρίως από την αύξηση της αποτελεσματικότητας όλων των εργαζομένων-στελεχών και γενικότερα των οργανισμών-κοινωνίας.
Περισσότερες πληροφορίες για το Εργαστήριο Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Ηγεσίας μπορείτε να βρείτε εδώ: crob.dmst.aueb.gr/.
Ο Δημήτρης Μπουραντάς είναι Καθηγητής Μάνατζμεντ και Οργανωσιακής Συμπεριφοράς, στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής του Executive MBA και Συν-Διευθυντής του ΜΠΣ στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού. Ο Ιωάννης Νικολάου είναι Επίκουρος Καθηγητής Οργανωσιακής Συμπεριφοράς, στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Πηγή: stamoulis.gr
