Αγγούρι (Cucumis sativus)
Οικογένεια: Κολοκυνθώδη – Cucurbitaceae
Η λέξη «αγγούρι» έχει διπλή έννοια. Κυριολεκτικά πρόκειται για το λαχανικό και μεταφορικά για κάτι το δύσκολο, το «ζόρικο». Αυτά είναι γνωστά από παλιά και γι’ αυτό λένε για το αγγούρι πως «άλλος το τρώει και δροσίζεται και άλλος το τρώει και ζορίζεται». Το βέβαιο είναι πως, για να δροσιστείς, πρέπει να ζοριστείς με την καλλιέργειά του επειδή έχει κάποιες ιδιαιτερότητες.
Η αγγουριά είναι ετήσιο, ποώδες φυτό με βλαστούς πολύ μεγάλου μήκους (φτάνουν τα 3-4 μ.) οι οποίοι έρπουν ή αναρριχώνται με τη βοήθεια ελίκων, όπως και του κολοκυθιού. Τα άνθη της βγαίνουν στις μασχάλες των φύλλων και παρουσιάζουν μία ιδιαιτερότητα, σπάνια είναι ερμαφρόδιτα καθώς τα αρσενικά είναι συνήθως χωριστά από τα θηλυκά. Τα δεύτερα μπορείτε να τα διακρίνετε από την επιμήκη ωοθήκη που έχουν στη βάση τους και η οποία μοιάζει με πολύ μικρό αγγούρι. Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί υβρίδια τα οποία παράγουν μόνο θηλυκά και όχι αρσενικά άνθη. Έτσι, ο καρπός «δένει» παρθενοκαρπικά, χωρίς δηλαδή να απαιτείται επικονίαση και γονιμοποίηση, οπότε είναι άσπερμος, ποιοτικότερος και πιο πρώιμος.
Απαιτήσεις
Η αγγουριά είναι από τα πιο απαιτητικά λαχανικά όσον αφορά στο πότισμα. Εφαρμόστε καθημερινό και ισορροπημένο πότισμα, ώστε το έδαφος να παραμένει υγρό σε βάθος τουλάχιστον 25-30 εκ., καθ’ όλη την περίοδο ανάπτυξης. Αυτό μπορείτε να το διαπιστώνετε βυθίζοντας ένα καλάμι ή ένα ξύλο ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Επίσης η αγγουριά είναι πολύ απαιτητική και σε υψηλές θερμοκρασίες, ώστε να καταφέρει να φυτρώσει αλλά και να αναπτυχθεί. Το ιδανικό εύρος είναι μεταξύ 20-25 οC ενώ δεν πρέπει να πέσει σε καμία περίπτωση κάτω από τους 15 οC.
Κατάλληλα εδάφη για την καλλιέργεια του αγγουριού είναι τα αμμοπηλώδη τα οποία πρέπει να στραγγίζουν πολύ καλά και να εμπλουτισθούν με οργανική ουσία για να είναι και γόνιμα. Το pH μπορεί να κυμαίνεται από 5,5 έως 7. Εντελώς ακατάλληλα εδάφη είναι τα συνεκτικά, με υψηλή περιεκτικότητα σε άλατα καθώς οι ρίζες της αγγουριάς χρειάζονται καλό αερισμό, ενώ και το ίδιο το φυτό δεν αντέχει καθόλου την αλατότητα.
Σπορά – Φύτευση
Για την αγγουριά και τους συγγενείς της (πεπονιά, καρπουζιά και κολοκυθιά) είναι προτιμότερο η καλλιέργεια να ξεκινά με κατευθείαν σπορά στη μόνιμη θέση εξαιτίας της σχετικής ευαισθησίας τους στο μεταφυτευτικό σοκ. Η σπορά μπορεί να γίνει κατά την περίοδο Απριλίου-Μαΐου σε μικρούς λάκκους, οι οποίοι ανοίγονται ανά 50-60 εκ. σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 120-150 εκ. Σε κάθε λάκκο τοποθετούνται 4-5 σπόροι σε βάθος περίπου 2 εκ. Λίγες ημέρες μετά τη σπορά, αφού έχουν φυτρώσει τα νεαρά σπορόφυτα, τα αραιώνουμε, έτσι ώστε να μείνουν τελικά 1-2 σε κάθε λάκκο.
Αν δεν σπείρετε και προτιμήσετε να αγοράσετε έτοιμα σπορόφυτα, είναι πολύ πιθανό αυτά να είναι εμβολιασμένα. Σε αυτήν την περίπτωση φυτέψτε τα, έτσι ώστε το σημείο εμβολιασμού, το οποίο συνήθως είναι ευδιάκριτο, να βρίσκεται έξω από το έδαφος. Η φύτευσή τους γίνεται περίπου την ίδια εποχή με τη σπορά.
Φροντίδες
Καλό είναι, πριν αρχίσουμε την καλλιέργεια, να φρεζάρουμε το συγκεκριμένο κομμάτι εδάφους όσο πιο βαθιά μπορούμε, αφού ήδη αναφέρθηκε ότι οι ρίζες της αγγουριάς πρέπει να αερίζονται καλά. Η υποστήλωση δεν είναι απαραίτητη στην αγγουριά. Μπορεί να αναπτυχθεί και να καρπίσει έρποντας στο έδαφος.
Συγκομιδή
Η συγκομιδή αρχίζει, ανάλογα με την ποικιλία, 2-3 μήνες μετά τη σπορά και μπορεί να διαρκέσει 2 ή και περισσότερους μήνες. Καλό είναι να κόβετε τα αγγούρια, όταν είναι ακόμα πράσινα, πριν αποκτήσουν το τελικό τους μέγεθος και ωριμάσουν τελείως. Τα μικρά αγγουράκια που προορίζονται για τουρσί συγκομίζονται πρώιμα.
Προβλήματα
- Ωχρές κηλίδες στην πάνω επιφάνεια του φύλλου και εξανθήσεις στην κάτω: περονόσπορος
- Γκρίζα μούχλα σε βλαστούς και καρπούς, σήψη: βοτρύτης
- Λευκοί «λεκέδες» πάνω στα φύλλα: ωίδιο
- Μαρασμός και πτώση των φύλλων: φουζαρίωση
- Σήψη του βλαστού με λευκό επίχρισμα: σκληρωτινίαση
- Γωνιώδεις κηλίδες στα φύλλα: βακτηρίωση
- Φυμάτια (μικροί όγκοι) στις ρίζες και καταστροφή των φυτών: νηματώδεις
- Συστροφή των νεαρών φύλλων παρουσία εντόμων: αφίδες (μελίγκρες)
- Μικρές, λευκές πεταλούδες, ζημιές στα φύλλα: αλευρώδης
- Ξεθωριασμένα φύλλα, ιστοί: τετράνυχος
- Πικρή γεύση: Θα σας έχει τύχει σίγουρα κάποια στιγμή να δοκιμάσετε αγγούρι που πικρίζει. Οι «παλιοί» κηπουροί έλεγαν ότι το αγγούρι πικρίζει αν, κατά λάθος, πατήσει κάποιος τους έρποντες στο έδαφος καρπούς. Στην πραγματικότητα όμως το χαρακτηριστικό αυτό εμφανίζεται συνήθως σε συγκεκριμένες ποικιλίες, αλλά μπορεί να προκληθεί και από έντονες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας ή έντονα ξηρή ατμόσφαιρα.
Ποικιλίες
Οι ποικιλίες στην αγγουριά διακρίνονται κυρίως σε μεγαλόκαρπες, των οποίων οι καρποί καταναλώνονται νωποί, και σε μικρόκαρπες, που χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη για την παρασκευή τουρσιών. Εδώ πρέπει να επισημανθεί πως, αν από τα αγγούρια σας θέλετε να πάρετε σπόρους, ώστε να έχετε να σπείρετε την επόμενη χρονιά, πρέπει να επιλέξετε μια ποικιλία και όχι τα παρθενοκαρπικά υβρίδια των οποίων οι καρποί είναι άσπερμοι.
Το κείμενο είναι από το βιβλίο:
Λαχανικά από τα χέρια σας
των ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ, ΠΟΡΕΒΗΣ ΣΩΤΗΡΗΣ που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Σταμούλη
ISBN: 9789603518563
Σχήμα: 17×24
Σελίδες: 192
Κατηγορία είδους: ΒΙΒΛΙΟ
Εκδότης: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗ
Κωδικός βιβλίου: 2225
Εξώφυλλο: ΜΑΛΑΚΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ
Διαθεσιμότητα: ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ
